door Sef Adams op 14/15-8-2004 (eerder gepubliceerd in Katholiek Nieuwsblad)
“Mijn zegegroet gaat ook uit naar de pelgrims, afkomstig uit België en Nederland, met de wens dat zij in de leerschool van de heilige Maagd Maria de aanwezigheid van God in hun leven mogen ervaren”.
Dat zei paus Johannes Paulus II op het hoogfeest van Maria Tenhemelopneming in het Nederlands aan het slot van de grote eucharistie-viering op de groene vlakte voor het heiligdom van Lourdes.
Men kan zich afvragen: wat is die leerschool van Maria? Wat is dat, de aanwezigheid van God ervaren? Het antwoord werd tastbaar aan het slot van het tweedaags verblijf van de paus in Lourdes.
Johannes Paulus II wilde vlak voor zijn vertrek in stilte en alleen bidden voor de grot van de verschijningen. Rond kwart voor zes zondagavond was het zover. De 84-jarige paus zat moederziel alleen voor de grot van Massabielle in zijn rolbare zetel. Er waren geen ijverige prelaten. Geen gevolg. Geen eindeloos klinkend Lourdeslied. Geen animerende gebedsimpulsen via veel te luid afgestelde speakers. Er was stilte. Alleen stilte. Zelfs zijn alom aanwezige privé-secretaris Stanislaw Dziwisz hield zich op afstand. En de pauselijke veiligheidsfunctionarissen hadden slechts één zorg: de stilte van het private gebed van de paus garanderen.
Toen werd in Lourdes opnieuw duidelijk, dat God de stilte bewoont en dus ook de Moeder van God. Johannes Paulus II was zichtbaar geroerd. Zijn privé-secretaris had hem een schone zakdoek op zijn schoot gelegd. De paus bad en mediteerde met een nog grotere intensiteit als hij in zijn prive-kapel in het Apostolisch Paleis pleegt doen. Toen de geplande privé-tijd van de paus om was, werd schoorvoetend – door de prelaten op afstand – het ‘Salve Regina’ ingezet. Na het ‘gementes et flentes in hac lacrimarum valle’ en het ‘eia ergo, Advocata nostra’ gebruikte de paus zijn zakdoek. Velen, die ooit als pelgrim voor de grot hebben gebeden, zullen het beeld herkennen. Het was de stilte van de leerschool van de Maagd Maria. De stilte, waarin het gebed kan opbloeien en een traan voor zegenrijke troost zorgt.
In zijn homilie tijdens de eucharistieviering op zondagmorgen had paus Johannes Paulus II hierop reeds geanticipeerd. Met een vermoeide en hese stem legde hij uit, dat de ‘Onbevlekte Ontvangenis’ het teken is van de genaderijke liefde van de Vader; van de perfecte uitdrukking van de verlossing die door de Zoon werd voltrokken; en van het begin van het leven dat helemaal open is voor de ontvangst van de Heilige Geest. En aanknopend aan het Evangelie van het Maria-hoogfeest stelde paus vast, dat de gevoelens van Maria in het Magnificat op wonderbaarlijke wijze worden uitgedrukt. En hij herinnerde er aan dat op het Magnificat de stilte volgde. “Niets is ons bekend over de drie maanden die Maria bij haar nicht Elisabeth verbleef. Maar wellicht worden we juist daardoor vertrouwd gemaakt met het belangrijkste: God werkt in de stilte”.
Naar schatting driehonderdduizend pelgrims uit alle vijf de continenten waren naar Lourdes gekomen om samen met paus Johannes Paulus II de heilige Mis te vieren in Lourdes. De paus werd met enorm gejubel en enthousiasme ontvangen. Zieken en gezonden, helpers en hulpbehoevenden, oude en jonge mensen, Fransen en een bonte mengeling van nationaliteiten, een meertalig eucharistisch gebed en een gedialogeerde geloofsbelijdenis. Kortom een viering met een mengelmoes aan symboliek. Overigens aan de eucharistieviering door de paus werd ook deelgenomen door 15 kardinalen, 96 bisschoppen en zo’n 1200 priesters.
In zijn homilie herinnerde paus Johannes Paulus II aan de plechtige verkondiging van de het dogma van de ‘Onbevlekte Ontvangenis’ van Maria 150 jaar geleden door paus Pius IX en dat dat tevens aanleiding was voor zijn pelgrimsreis naar Lourdes. Ook stelde de paus: “Het kwade en de dood hebben niet het laatste woord. Maria bevestigt dit met haar gehele leven. Zij is een levende getuige van de overwinning van Christus”. Johannes Paulus II deed een duidelijke oproep tot bescherming van alle leven en veroordeelde abortus en euthanasie: “Het leven is een heilige gave en niemand mag zich aanmatigen om daarover heer en meester te willen spelen”. Met grote nadruk vroeg de paus aan de aanwezige pelgrims “alles te doen om elk leven vanaf de ontvangenis tot en met zijn natuurlijk einde te respecteren”.
Aan het slot van zijn homilie had Johannes Paulus II een bijzonder oproep aan de vrouwen: “Maria is in deze grot aan een vrouw verschenen, als wilde zij de bijzondere missie van de vrouw onderstrepen in onze tijd, die door materialisme en secularisme is gekenmerkt. Het is namelijk haar taak in de samenleving getuige te zijn van de actuele waarden, die alleen met de ogen van het hart begrepen kunnen worden. Vrouwen, het is uw taak om het onzichtbare te bewaken”.
Het spreken ging Johannes Paulus II tijdens zijn homilie niet gemakkelijk af. De Parkinson-medicatie veroorzaakte een droge mond en hese stem. Een glas water bracht een weinig verlichting. Telkens als de spraak stokte reageerden de gelovigen met enthousiast applaus en het ‘Viva il Papa’ in diverse talen.
Na 21 jaar bezocht paus Johannes Paulus II de beroemde Maria-bedevaartplaats aan de voet van de Pyreneeën opnieuw, als pelgrim. Dat werd direct bij het begin duidelijk op de vroege zaterdagmiddag van 14 augustus, toen Johannes Paulus II met grote fysieke problemen, maar toch vastbesloten neerknielde voor de grot van de verschijningen in Lourdes. De Franse curie-kardinaal Roger Echegaray las namens de paus zijn begroetingswoorden voor met name aan de zieke pelgrims: “Samen met u ben ik een pelgrim bij de Madonna van Lourdes. Met u deel ik een levensperiode die gekenmerkt wordt door lichamelijk lijden. Tijdens mijn apostolische dienst heb ik steeds groot vertrouwen gehad in het gebed en in het offer van de lijdenden. Ik vraag u allen, ga met mij op deze pelgrimsweg om op voorspraak van de Madonna alle zorgen van de Kerk en van de wereld voor het aanschijn van God te brengen”. (SA)