Hoe komen we uit de chaos in de Roomse Liturgie die vooral na het Concilie zo manifest werd. Het antwoord op deze vraag geeft papa Benedetto XVI zelf.
In nummer I,3 van zijn Universae Ecclesiae gebruikt hij een citaat dat de weg wijst: “unaquaeque (…) quia Ecclesiae lex orandi eius legi credendi respondet”; ditzelfde citaat is ook te vinden in zijn Summorum Pontificum; en is ook te vinden in de Institutio Generalis Missalis Romani, tertia editio 2002, nummer 397, kortom in de laatste editie van het Paulus-Missaal, waarin een duidelijke poging werd gedaan om die Ordo weer ordentelijk te doen functioneren.
Een jaar voorafgaand aan deze derde Paulinum-editie, in 2001, gaf de toen net nieuwe kardinaal en oude Munchener dogmaticus Leo Scheffczyk een uiteenzetting over de kwestie: LEX ORANDI – LEX CREDENDI: LA LITURGIA, NORMA DI FEDE; kortom over het aloude axioma van Prosper van Aquitanië (+ post 455), dat ook te vinden is in Denzinger 246 en dus een lange, lange traditie heeft in de kerkgeschiedenis. Scheffczyk wijst er expliciet op, dat papa Pius XII de eerste paus in de kerkgeschiedenis was, die dit aloude axioma omkeerde. De Pacelli-paus deed dat in 1947 in zijn encycliek Mediator Dei. Daar werd het aloude Lex orandi, lex credendi oftewel Legem credendi lex statuat supplicandi omgevormd in Lex credendi legem statuat supplicandi. Kardinaal Scheffczyk stelde dat de Pacelli-paus dat toen, in 1947, deed om dit aloude axioma beter te kunnen afgrenzen (wellicht in het kader van de herzieningen van de Goede Week liturgie).
Als eenvoudig journalist concludeer ik echter dat Pius XII, waarschijnlijk zonder enige eigen bedoelingen, met zijn encycliek de deksel van de doos van Pandora opende, door het principe van Prosper van Aquitanie van ‘de voorrang van de liturgie’, rationalistisch om te keren in: Lex credendi, lex orandi. En daarmee werd feitelijk de doodsklok geluid voor al wat aan juist liturgisch begrip en orthopraxis in de Kerk van het Westen was behouden. Zonder de omkering van dit beroemde adagium door Pacelli in 1947, was de post-conciliaire revolutie van Montini nooit mogelijk geweest. En wanneer de Liturgie helemaal ondergeschikt is aan de hoogste autoriteit van de Apostolische Stoel, kunnen pausen en concilies met die Liturgie naar eigen goed dunken omgaan. Mijn stellige indruk is dat papa Benedetto die doos van Pandora nu eindelijk tracht te sluiten. Zijn begincitaten spreken boekdelen.